Wstęp i opracowanie dr Przemysław Adamczewski

Å»ycie Karola Kalinowskiego to niemal gotowy scenariusz filmowy – urodzony w 1821 r. w niewielkiej miejscowoÅ›ci koÅ‚o Augustowa przyjeżdża po nauki do Warszawy, lecz temperament sprawia, że zostaje aresztowany i skazany na zesÅ‚anie do stacjonujÄ…cego na Kaukazie wojska. 15 grudnia 1844 r. wyrusza w grupie zesÅ‚aÅ„ców – pieszo – w 2500-kilometrowÄ… wÄ™drówkÄ™, której celem ma być forteca Wniezapnaja. Na miejsce dociera w lipcu 1845 r., lecz już w nastÄ™pnym roku, porwany przez niepodlegÅ‚ych górali, trafia jako niewolnik najpierw do Czeczenów, potem do Andiów, i na powrót do Czeczenów. W Wedeno – gdzie rezyduje sam imam Szamil – Karol Kalinowski przyjmuje islam i staje siÄ™ wyzwoleÅ„cem Szamila. Tam też zakochuje siÄ™ i zaczyna życie wolnego czÅ‚owieka wÅ›ród kaukaskich górali. Po Å›mierci wybranki serca postanawia jednak uciec do wojska rosyjskiego, widzÄ…c w tym jedynÄ… szansÄ™ na powrót do ukochanej ojczyzny. Do Polski wraca w 1858 r. na podstawie manifestu koronacyjnego cara Aleksandra II.

Wspomnienia Karola Kalinowskiego niewÄ…tpliwie zasÅ‚ugujÄ… na przypomnienie. Autor tego frapujÄ…cego pamiÄ™tnika byÅ‚ jednym z licznej grupy tzw. Kaukazczyków, czyli Polaków którzy w pierwszej poÅ‚owie XIX wieku znaleźli siÄ™ na terytorium Kaukazu i Zakaukazia, w zdecydowanej wiÄ™kszoÅ›ci przymusowo (powstanie listopadowe, dziaÅ‚alność spiskowa, bezpodstawne represje, pobór do wojska) i spÄ™dzili tam od kilku do nawet kilkudziesiÄ™ciu lat.

PamiÄ™tnik który po sobie pozostawiÅ‚ jest kapitalnym źródÅ‚em wiedzy o życiu i sÅ‚użbie polskich żoÅ‚nierzy (inteligentów) w armii carskiej, realiach walk na broniÄ…cym swej niezawisÅ‚oÅ›ci Kaukazie, a w szczególnoÅ›ci o paÅ„stwie stworzonym w Dagestanie na przeÅ‚omie lat 40. i 50. XIX wieku przez imama Szamila.

Zasadniczy tekst wspomnieÅ„ Kalinowskiego zostaÅ‚ przez autora opracowania opatrzony starannie zredagowanymi, erudycyjnymi przypisami. ZawierajÄ… one zarówno ważny bieżący komentarz uÅ‚atwiajÄ…cy lekturÄ™, jak też wskazujÄ… w formie przypisów bibliograficznych możliwoÅ›ci poszerzenia (pogÅ‚Ä™bienia) poszczególnych wÄ…tków.

Profesor Wojciech Materski, Instytut Studiów Politycznych PAN

Osoby które kupowały "Pamiętnik mojej żołnierki na Kaukazie i niewoli u Szamila. Od 1844 do 1854", wybierały także:

• POZA MOÅ»LIWE. Jeden żoÅ‚nierz, czternaÅ›cie szczytów - moje życie w strefie Å›mierci 49,62 zÅ‚, (12,90 zÅ‚ -74%)
• Obietnica Tiaki. O niezwykÅ‚oÅ›ci Nowej Zelandii i wysp Pacyfiku 48,28 zÅ‚, (14,00 zÅ‚ -71%)
• Lhotse. Lodowa siostra Everestu 48,28 zÅ‚, (14,00 zÅ‚ -71%)
• SiÅ‚a MarzeÅ„, czyli jak zdobyÅ‚am Everest 39,67 zÅ‚, (11,90 zÅ‚ -70%)
• Ryszard Czajkowski. Podróżnik od zawsze 39,67 zÅ‚, (11,90 zÅ‚ -70%)

Spis treści