Niż Macieja Topolskiego to zbiór próz poetyckich zawierajÄ…cych elementy eseju i reportażu, a poÅ›wiÄ™conych pracy kelnerskiej. Książka zostaÅ‚a podzielona na pięć części, w których autor porusza kolejne aspekty pracy w gastronomii. Od rekrutacji przez kontakt z klientem po problematyczne relacje z kucharzami czy wÅ‚aÅ›cicielami restauracji. Celem książki jest ukazanie – za pomocÄ… stylu Å‚Ä…czÄ…cego odlegÅ‚e rejestry polszczyzny, operujÄ…cego licznymi odniesieniami (miÄ™dzy innymi do ZaklÄ™tych rewirów Henryka Worcella czy Kelnera Iwana Szmielowa), melodyjnego, a zarazem korzystajÄ…cego z fachowych pojęć – cielesnych wymiarów pracy kelnerskiej. Z jednej strony Topolski opisuje zasady, jakie obowiÄ…zujÄ… w restauracji i które dotyczÄ… po równi pracowników i klientów, z drugiej zmÄ™czenie i gÅ‚ód, z jakimi mierzÄ… siÄ™ na co dzieÅ„ kelnerzy. Niż to wielopoziomowy i krytyczny obraz pracy fizycznej, pracy wyczerpujÄ…cej, skupionej na jedzeniu, opartej na gÅ‚Ä™bokich nierównoÅ›ciach spoÅ‚ecznych.

***

Takiej literatury prawie siÄ™ nie pisze. Ludzie pracujÄ…cy fizycznie i ludzie posiadajÄ…cy pisarski talent oraz umiejÄ™tnoÅ›ci fachowe, pisarski warsztat, to grupy niemal zupeÅ‚nie rozdzielne, z bardzo niewielkim zbiorem wspólnym. „Niż” Topolskiego wyrasta z ogromnej wrażliwoÅ›ci (miejscami nadwrażliwoÅ›ci nawet) i gÅ‚Ä™bokiej spostrzegawczoÅ›ci. To uczta. FrapujÄ…ca, powodujÄ…ca niekiedy mdÅ‚oÅ›ci, bolesna, ale uczta.

JACEK DEHNEL

***
ChciaÅ‚am tylko zjeść obiad. I może fondant czekoladowy do tego. Ale siedzÄ™ w tym lokalu już którÄ…Å› godzinÄ™ i sÅ‚ucham kelnera. Skandaliczny jest, bezczelny, cyniczny, wykrzywia usta, choć udaje, że to uÅ›miech. A czasem jest czuÅ‚y, wtedy funduje kolejkÄ™ spracowanym chÅ‚opakom w ciasnych koszulach. I trzyma mnie za przegub. Niech trzyma, mogÄ™ go tak sÅ‚uchać.

OLGA GITKIEWICZ

***
Wsadź mu w dupÄ™, mocniej, żeby byÅ‚ jak rakieta, i odpal. Dzisiejsza kolacja stoi dziczyznÄ…. Ciężkie dania, ciężkie wina, panowie przy stole, opowiadajÄ… o swoich myÅ›liwskich dokonaniach. To, co upolujÄ… trafia później na stóÅ‚. Na koÅ„cu sali restauracyjnej rozwiniÄ™to ekran, snop Å›wiatÅ‚a wyrzuca kolejne obrazy. Dwóch panów ze strzelbami, oÅ›nieżone lasy i oÅ›nieżone lasy, potem bagna, samochód z napÄ™dem na cztery koÅ‚a, psy i strzelby, same strzelby i – jest! – wisi na maÅ‚ym dźwigu, dÅ‚ugi Å›lad krwi w Å›niegu. KsiÄ…dz Å›wiÄ™ci, modli siÄ™, pochylone gÅ‚owy, ksiÄ…dz uÅ›miecha siÄ™ w twojÄ… stronÄ™. Ty nas żywić nie przestajesz, pobÅ‚ogosÅ‚aw, co nam dajesz. Trudno go byÅ‚o upiec, jest nafaszerowany, skóra lÅ›ni. Leży na wózku, rozciÄ…gniÄ™ty, sztywny. CoÅ› bym mu jeszcze w dupÄ™ wsadziÅ‚, myÅ›li gÅ‚oÅ›no szef kuchni. PrzynieÅ› te zimne ognie, co to zostaÅ‚y z ostatniej imprezy urodzinowej. I idziesz na salÄ™ w niewielkim pochodzie: po prawej szef kuchni z nożami i z szerokim uÅ›miechem, po lewej drugi kelner – niesie talerz, na który trafiÄ… odciÄ™te pÅ‚aty miÄ™sa. PoÅ›rodku dzik, w pysku jabÅ‚ko, z dupy zimne ognie.
FRAGMENT KSIĄŻKI

***

Projekt zrealizowany przy wsparciu finansowym Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO, realizowanej przez Krakowskie Biuro Festiwalowe ze Å›rodków Gminy Miejskiej Kraków

Osoby które kupowały "Niż", wybierały także:

• Tajemnice ptasiej alkowy 58,33 zÅ‚, (14,00 zÅ‚ -76%)
• Ryszard Czajkowski. Podróżnik od zawsze 39,67 zÅ‚, (11,90 zÅ‚ -70%)
• KlÄ…twa gruziÅ„skiego tortu 39,67 zÅ‚, (11,90 zÅ‚ -70%)
• Barszcz ukraiÅ„ski. Wydanie II rozszerzone 39,67 zÅ‚, (11,90 zÅ‚ -70%)
• Od mikmaka do zazuli. Atlas regionalizmów dla dzieci 32,23 zÅ‚, (9,99 zÅ‚ -69%)

Spis treści